Adam Słodowy to postać, która zapisała się w historii polskiej telewizji jako niekwestionowany autorytet w dziedzinie majsterkowania. Jego twórczość to praktyczne porady a zarazem lekcja kreatywności i zaradności. W czasach, gdy sklepy świeciły pustkami, a codzienność wymagała pomysłowości, Słodowy był niczym latarnia dla tych, którzy chcieli stworzyć coś własną pracą. Czy można stworzyć z niczego coś, co stanie się inspiracją dla milionów? Adam Słodowy, wizjoner, majsterkowicz i autor kultowego programu Zrób to sam, udowodnił, że tak.
Młodość i pasja do techniki
Adam Stanisław Słodowy urodził się 3 grudnia 1923 roku w Czarnkowie nad Notecią, niewielkim mieście w województwie wielkopolskim. Był synem Antoniego i Zofii. Już od najmłodszych lat przejawiał zainteresowanie techniką i mechaniką. W czasach, gdy dostęp do edukacji technicznej i narzędzi był ograniczony, młody Adam znajdował sposoby na rozwijanie swojej pasji, eksperymentując z prostymi urządzeniami i konstruując własne wynalazki. W latach 1930–1937 uczył się w Czarnkowie w szkole powszechnej. Jego edukację przerwała II wojna światowa. Podczas okupacji niemieckiej w latach 1939–1944 pracował w fabryce maszyn, a w 1944 roku zgłosił się na ochotnika do wojska. Służył jako oficer artylerii, a po wojnie kontynuował karierę wojskową, wykładając w Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie oraz Wojskowej Akademii Technicznej. Ze służby odszedł w stopniu majora w 1958 roku.
„Zrób to sam” – rewolucja na ekranie
Największą sławę Adam Słodowy zdobył jako twórca i prowadzący kultowego programu Zrób to sam. Program ten zadebiutował w Telewizji Polskiej w 1959 roku i był emitowany przez 24 lata, do 1983 roku, łącznie w 505 odcinkach. W czasie, gdy na polskim rynku brakowało wielu towarów codziennego użytku, a sklepy były puste, Słodowy inspirował widzów do twórczego radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.
Każdy odcinek programu był skonstruowany w prosty i przejrzysty sposób. Słodowy, przy użyciu dostępnych w każdym domu materiałów, takich jak druty, papier, guma czy stare puszki, pokazywał, jak stworzyć praktyczne i ciekawe przedmioty. Jego instrukcje były tak klarowne, że nawet osoby bez żadnego doświadczenia technicznego mogły z powodzeniem zrealizować prezentowane projekty.
Niektóre z pomysłów przedstawianych przez Słodowego były prawdziwie innowacyjne. Od prostych zabawek dla dzieci po praktyczne urządzenia domowe – wszystko było możliwe do wykonania dzięki jego wskazówkom. Pokazywał jak zrobić prosty karmnik dla ptaków, pralkę do ubrań dla lalek czy stację meteorologiczną. Program przyczynił się nie tylko do popularyzacji majsterkowania, ale również do budowania poczucia samodzielności i zaradności wśród Polaków.
Twórczość pisarska
Obok programu telewizyjnego Adam Słodowy był autorem ponad dziesięciu książek poświęconych samodzielnemu majsterkowaniu, z których największą popularność zdobyła książka Lubię majsterkować. Publikacja ta, przeznaczona dla starszych odbiorców, zawierała szczegółowe instrukcje oraz projekty zabawek, urządzeń i innych przedmiotów. Książka została przetłumaczona na wiele języków, a jej nakład wyniósł ponad 560 tysięcy egzemplarzy i była to lektura obowiązkowa dla wszystkich miłośników majsterkowania w PRL-u.
Styl pisarski Słodowego wyróżniał się prostotą i zrozumiałością. Autor potrafił w przystępny sposób wytłumaczyć nawet najbardziej skomplikowane zagadnienia techniczne, dzięki czemu jego książki trafiały do szerokiego grona czytelników, od dzieci po dorosłych.
Adam Słodowy wraz z Romanem Huszczo współtworzył scenariusze do serii animowanych filmów dla dzieci Pomysłowy Dobromir (1973–1975) i Pomysłowy wnuczek (1984–1988) oraz filmu Śrubokręt i spółka (1976) . Był również autorem artykułów prasowych oraz konsultantem przy budowie samolotu w USA. Jego dorobek obejmuje również projekty witraży dla rodzinnego Czarnkowa.
Późniejsze lata życia
Po zakończeniu kariery w Telewizji Polskiej w latach 80. Adam Słodowy wycofał się z życia publicznego i unikał medialnego rozgłosu. W 1983 roku przeszedł na emeryturę, kontynuując jednak popularyzację majsterkowania poprzez swoje książki i artykuły. Występował okazjonalnie w reklamach oraz uczestniczył w wydarzeniach promocyjnych.
Na wniosek dzieci w 1974 roku został Kawalerem Orderu Uśmiechu. Otrzymał także liczne nagrody za twórczość artystyczną i popularyzatorską, w tym nagrodę literacką Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich jako autor najpoczytniejszych książek w bibliotekach publicznych.
W życiu prywatnym Adam Słodowy był osobą skromną i rodzinną. Pierwszą żoną Słodowego była Jadwiga (1925–1968). Małżeństwo miało dwóch synów. Po jej śmierci ożenił się z Bożenną Kwiatkowską, z którą mieszkał w Warszawie.
W 2015 roku Słodowy przeszedł udar. W lipcu 2019 roku media przedwcześnie podały informację o jego śmierci. Była to informacja nieprawdziwa.
Adam Słodowy zmarł 10 grudnia 2019 roku w Warszawie, w wieku 96 lat.
Miejsce spoczynku i pamięć
Adam Słodowy został pochowany na na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, jednym z najważniejszych cmentarzy w Polsce. Miejsce to odzwierciedla znaczenie, jakie miał dla polskiej kultury i nauki. Grób Słodowego jest regularnie odwiedzany przez miłośników jego programu oraz przez tych, którzy chcą oddać hołd człowiekowi, który inspirował miliony.
Pamięć o Adamie Słodowym żyje nie tylko w sercach widzów jego programu, ale również w nowoczesnych formach twórczości. Jego idee znalazły odzwierciedlenie w licznych kanałach YouTube oraz blogach poświęconych majsterkowaniu, które czerpią inspirację z prostoty i kreatywności, które promował.
Dziedzictwo Adama Słodowego to zarówno jego programy i książki, ale przede wszystkim postawa życiowa, którą zaszczepił w swoich widzach. Nauka samodzielnego myślenia, kreatywność i umiejętność radzenia sobie w trudnych warunkach to wartości, które pozostają aktualne do dziś.
Jego wkład w kulturę DIY w Polsce jest trudny do przecenienia. Adam Słodowy pokazał, że w każdym z nas drzemie potencjał twórczy i że warto go rozwijać, niezależnie od dostępnych zasobów. Dzięki niemu pokolenia Polaków nauczyły się, jak wielką satysfakcję może przynieść stworzenie czegoś własną pracą. Współcześni influencerzy zajmujący się majsterkowaniem często wspominają Słodowego jako swojego mistrza i pioniera ruchu DIY w Polsce.
Pamięć o Adamie Słodowym pozostaje żywa, a jego nazwisko nadal budzi sympatię i szacunek. Choć od jego odejścia minęło już kilka lat, jego duch twórczości wciąż towarzyszy wszystkim, którzy z pasją podchodzą do majsterkowania.
