Danuta Szaflarska to jedna z najwybitniejszych postaci polskiego kina i teatru. To aktorka-legenda która przez dekady zachwycała swoją grą na scenie i ekranie. Jej życie było pełne pasji, niezwykłej energii i niezłomnego ducha, a twórczość – zarówno w filmie, jak i teatrze – przyniosła jej nieśmiertelność w sercach widzów. Przez całe swoje życie emanowała nie tylko niezaprzeczalnym talentem, ale również niezwykłym ciepłem, które zjednywało jej miłość i uznanie widzów oraz współpracowników. Jej imponująca kariera trwała ponad siedem dekad, a jej wkład w rozwój polskiej kultury jest nieoceniony. W niniejszym artykule przyjrzymy się życiu tej wyjątkowej kobiety, jej artystycznym osiągnięciom oraz miejscu, w którym spoczywa pośród innych wielkich postaci polskiej sztuki.
Wczesne lata życia i droga do aktorstwa
Zofia Danuta Szaflarska przyszła na świat 6 lutego 1915 roku w Kosarzyskach na Sądecczyźnie. Jej rodzice byli nauczycielami. Miała siostrę i brata. Jej ojciec zmarł nagle na zapalenie wyrostka robaczkowego gdy aktorka miała 9 lat. Po jego śmierci rodzina przeprowadziła się do Nowego Sącza, gdzie Danuta chodziła do gimnazjum. Już od najmłodszych lat wykazywała zamiłowanie do sztuki i występów. Choć dorastała w skromnych warunkach, jej talent i ambicje były wyraźnie widoczne. W Nowym Sączu należała do amatorskiego zespołu teatralnego.
Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczęła studia w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie. Studia przerwała gdy zachorowała na tyfus. Zachęcona przez znajomych zdecydowała się zdawać na studia aktorskie. W 1939 roku ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Było to dla niej niezwykle ważne doświadczenie, które ukształtowało jej artystyczną drogę. Wybuch II wojny światowej zmusił Szaflarską do zmierzenia się z realiami okupacji. Zaraz po studiach rozpoczęła karierę artystyczną w Teatrze na Pohulance w Wilnie. W ciągu dwóch lat zagrała tam około 20 rożnych ról, od komediowych po klasyki. W 1941 roku po ataku Niemiec na ZSRR powróciła z Wilna do Warszawy. W tym trudnym czasie angażowała się w działalność konspiracyjną oraz występowała w teatrze podziemnym, co umocniło jej wiarę w wartość sztuki jako sposobu przetrwania. W 1944 roku była łączniczką w powstaniu warszawskim. Miała pseudonim „Młynarzówna”.
Złota era polskiego kina
Po wojnie występowała w Starym Teatrze w Krakowie (1945-1946), a następnie w Łodzi w Teatrze Kameralnym (1946-1949). Danuta Szaflarska szybko zyskała uznanie jako wybitna aktorka filmowa. Jej debiut w 1946 roku w filmie „Zakazane piosenki„, w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, okazał się ogromnym sukcesem. Produkcja ta, pierwsza powojenna fabuła, zdobyła serca Polaków, a Szaflarska zachwyciła swoją naturalnością i charyzmą. Zagrała Halinę Tokarską, młodą warszawiankę działającą w organizacji podziemnej.
Następnie zagrała w klasyku „Skarb” (1948), ugruntowując swoją pozycję w polskim kinie. Jej talent aktorski wyróżniał się niezwykłą uniwersalnością – potrafiła wcielać się zarówno w role komediowe, jak i dramatyczne, zawsze pozostając autentyczną.
Teatr jako wielka miłość
Chociaż Danuta Szaflarska zdobyła ogromną popularność dzięki filmom, to teatr pozostał jej prawdziwą pasją. Po likwidacji łódzkiego Teatru Kameralnego w 1949 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie do 1954 roku grała w Teatrze Współczesnym, w latach 1954–1966 w Teatrze Narodowym, a następnie w Teatrze Dramatycznym. Jej występy były nie tylko znakomicie oceniane przez krytyków, ale również uwielbiane przez publiczność, która doceniała jej niezwykłą umiejętność budowania postaci.
Szaflarska nigdy nie bała się wyzwań – podejmowała się trudnych i wymagających ról, w których mogła w pełni wykorzystać swój warsztat aktorski. Z każdym kolejnym występem udowadniała, że jest aktorką o nieprzeciętnym talencie i niezwykłej wrażliwości.
Powrót na ekran i późne triumfy
W latach 90. Danuta Szaflarska doświadczyła prawdziwego renesansu kariery filmowej. Reżyserzy odkryli jej talent na nowo, obsadzając ją w produkcjach, które zyskały uznanie zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Jednym z najbardziej pamiętnych filmów tego okresu jest „Pora umierać” (2007) w reżyserii Doroty Kędzierzawskiej. Szaflarska wcieliła się w postać Anieli, starszej kobiety, która z determinacją walczy o zachowanie swojego domu. Kreacja ta przyniosła jej liczne nagrody, w tym nagrodę za najlepszą rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni i Polską Nagrodę Filmową Orzeł 2008.
Mimo zaawansowanego wieku Szaflarska pozostawała niezwykle aktywna zawodowo, występując w filmach, serialach oraz spektaklach teatralnych. Była dowodem na to, że wiek nie jest przeszkodą w realizacji pasji, a prawdziwy talent nie zna granic czasowych.
Osobiste życie i wyjątkowa osobowość
Danuta Szaflarska była nie tylko wybitną aktorką, ale również niezwykłą osobą. Jej pogoda ducha, optymizm i skromność sprawiały, że zyskała sympatię wszystkich, którzy mieli okazję ją poznać. Pomimo licznych sukcesów pozostała osobą bezpretensjonalną, ceniącą proste radości życia.
W życiu prywatnym artystki nie brakowało trudnych chwil – doświadczała strat i wyzwań, które ukształtowały jej siłę i determinację. Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był pianista Jan Ekier, z którym miała córkę Marię (ur. 1943). Drugie małżeństwo aktorki z radiowym spikerem Januszem Kilańskim również zakończyło się rozwodem. Mieli córkę Agnieszkę (ur. 1954).
Ostatnie lata i śmierć
Danuta Szaflarska zmarła 19 lutego 2017 roku w Warszawie, w wieku 102 lat. Jej odejście było ogromną stratą dla polskiej kultury, ale również momentem refleksji nad jej niezwykłym dorobkiem. Pozostawiła po sobie nie tylko niezapomniane role, ale także inspirację dla kolejnych pokoleń aktorów i widzów.
Miejsce spoczynku
28 lutego 2017, po mszy pogrzebowej, która odbyła się w kościele na Bielanach, aktorka spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach.
Danuta Szaflarska została pochowana na cmentarzu, który jest miejscem wiecznego spoczynku wielu wybitnych postaci polskiej historii i kultury. Jej grób, prosty i elegancki, przyciąga licznych wielbicieli, którzy składają tam kwiaty i zapalają znicze na pamiątkę jej niezwykłego życia.
Danuta Szaflarska żyje dalej w sercach fanów oraz w swoich filmach. Jej role wciąż inspirują i zachwycają. Była aktorką wyjątkową, która udowodniła, że prawdziwa pasja i miłość do sztuki mogą pokonać wszelkie przeciwności.
Dzięki swojej twórczości i osobowości stała się ikoną polskiej kultury. Danuta Szaflarska pozostanie w pamięci jako królowa polskiego kina i niezrównana mistrzyni teatru.
