Święto Zmarłych to czas, kiedy ludzie na całym świecie wspominają swoich bliskich, którzy odeszli. Choć obchody mogą się różnić w zależności od kraju i kultury, wspólnym mianownikiem jest pamięć i szacunek dla zmarłych. W tym artykule przyjrzymy się, jak różne narody obchodzą Święto Zmarłych, od Meksyku po Japonię, od Polski po Ghanę.
Polska: Wszystkich Świętych i Zaduszki
W Polsce Święto Zmarłych obchodzone jest 1 i 2 listopada jako Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki. To czas, kiedy ludzie odwiedzają groby swoich bliskich, aby zapalić znicze i złożyć kwiaty. Cmentarze w tych dniach są oświetlone tysiącami światełek, co tworzy niezwykle poruszający widok. Rodziny spotykają się, aby wspominać zmarłych i modlić się za ich dusze.
Warto zauważyć, że w Polsce Święto Zmarłych ma bardziej refleksyjny i poważny charakter niż np. w Meksyku. Jest to czas zadumy i wspomnień, a także modlitw za zmarłych.
Święto Zmarłych na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach
Meksyk: Día de los Muertos
Día de los Muertos, czyli Dzień Zmarłych, to jedno z najbardziej rozpoznawalnych świąt obchodzonych 1 i 2 listopada w Meksyku. To kolorowe i radosne święto obchodzone jest 1 i 2 listopada. W przeciwieństwie do wielu innych kultur, Meksykanie traktują ten dzień jako radosną okazję do wspominania swoich zmarłych bliskich. Główną ideą jest wiara, że dusze zmarłych wracają na ziemię, aby odwiedzić swoje rodziny. Przygotowania do tego święta zaczynają się na długo przed jego nadejściem, a jednym z najważniejszych elementów są ofrendas – ołtarze, na których umieszcza się zdjęcia zmarłych, ich ulubione potrawy, kwiaty (zwłaszcza aksamitki) oraz cukrowe czaszki.
W czasie Día de los Muertos ulicami miast przechodzą parady, a ludzie przebierają się za katryny – postacie szkieletów ubrane w eleganckie stroje. W domach i na cmentarzach rozstawia się świeczki i kadzidła, aby wskazać drogę zmarłym. To święto pełne jest radości i koloru, a jego celem jest uczczenie życia i pamięci tych, którzy odeszli.
Japonia: Obon
W Japonii Obon, znane również jako Bon, jest jednym z najważniejszych świąt, podczas którego Japończycy oddają cześć duchom swoich przodków. Obchody odbywają się w połowie sierpnia i trwają trzy dni. Tradycyjnie wierzy się, że dusze zmarłych wracają na ziemię, aby odwiedzić swoje rodziny.
Podczas Obon Japończycy przygotowują specjalne ołtarze z jedzeniem, owocami i kwiatami, a także zapalają latarnie, które mają pomóc duszom odnaleźć drogę do domu. Ważnym elementem święta są tańce Bon Odori, które mają na celu powitanie duchów przodków. Na zakończenie obchodów, latarnie papierowe są puszczane na rzekach, aby wskazać duszom drogę powrotną do zaświatów.
Ghana: Festiwal Akwasidae
W Ghanie, szczególnie w społeczności Aszanti, odbywa się Festiwal Akwasidae, który jest jednym z wielu dni poświęconych przodkom. Obchodzony co sześć tygodni, Akwasidae ma na celu oddanie czci zmarłym i uhonorowanie królów. W ramach obchodów, rodziny odwiedzają groby zmarłych, przynoszą ofiary z jedzenia i napojów oraz uczestniczą w tradycyjnych rytuałach i tańcach.
Jednym z centralnych punktów święta jest rytuał Stools – ceremoniał, podczas którego składa się ofiary duchom przodków, aby zapewnić ich ochronę i błogosławieństwo dla żyjących. Festiwal Akwasidae jest czasem, kiedy przeszłość łączy się z teraźniejszością, a wspólnota Aszanti wyraża szacunek i pamięć o swoich przodkach.
Filipiny: Undas
Na Filipinach, 1 i 2 listopada obchodzone jest Undas, znane również jako Araw ng mga Patay (Dzień Zmarłych). To ważne święto, podczas którego rodziny zbierają się na cmentarzach, aby odwiedzić groby swoich bliskich. W Święto Zmarłych Filipińczycy na groby bliskich przynoszą jedzenie, kwiaty i zapalają świeczki, a także modlą się za zmarłych. W wielu rodzinach święto to jest okazją do spotkań i spędzenia czasu razem na cmentarzach.
W niektórych regionach Filipin, w czasie poprzedzającym Święto Zmarłych odbywają się procesje z figurkami świętych, a także specjalne msze w intencji zmarłych. Undas to czas zadumy, wspomnień i modlitwy za dusze tych, którzy odeszli.
Korea Południowa: Chuseok
Chuseok to jedno z najważniejszych świąt w Korei Południowej, obchodzone we wrześniu lub październiku. Jest to czas, kiedy rodziny zbierają się, aby oddać hołd swoim przodkom i celebrować plony. Chuseok to święto dziękczynienia, a jednym z głównych elementów obchodów jest ceremonia Charye – ofiarowanie jedzenia, wina i kadzideł duchom przodków. Rodziny zbierają się przy specjalnym stole ceremonialnym przygotowywanym nad ranem jako wspomnienie i dar dla przodków. Na tę okazję przygotowuja specjalne jedzenie, do którego należą m.in. ciasteczka ryżowe nazywane Songpyeon.
Odwiedzanie grobów zmarłych jest również integralną częścią Chuseok. Rodziny odwiedzają groby zmarłych, aby je oczyścić, udekorować kwiatami i zapalić świece. Ten zwyczaj jest zwany Seongmyo. W trakcie tych wizyt zrywa się trawę, która wyrosła przez lato na grobach przodków, co nazywa się Beolcho. Chuseok to także czas na wspólne biesiadowanie, tradycyjne tańce i gry. To święto jest okazją do umocnienia więzi rodzinnych i pamięci o tych, którzy odeszli.
Indie: Pitru Paksha
W Indiach, Pitru Paksha jest 16-dniowym okresem w miesiącu Bhadrapada (wrzesień-październik), podczas którego Hindusi oddają hołd swoim przodkom. Wierzono, że w tym czasie dusze przodków odwiedzają ziemię, aby błogosławić swoich potomków. W ramach obchodów, rodziny wykonują rytuał Shraddha, który polega na ofiarowaniu jedzenia, wody i modlitw w intencji przodków.
Pitru Paksha jest szczególnie ważnym czasem dla Hindusów, którzy wierzą, że właściwe wykonanie tych rytuałów przynosi błogosławieństwo i pomyślność dla żyjących. To także okazja do refleksji nad życiem i śmiercią oraz pamięci o tych, którzy odeszli.
Włochy: Ognissanti i Giorno dei Morti
We Włoszech, 1 listopada obchodzone jest Ognissanti, czyli Dzień Wszystkich Świętych, a 2 listopada Giorno dei Morti – Dzień Zmarłych. To czas, kiedy Włosi odwiedzają cmentarze, aby złożyć kwiaty i zapalić świece na grobach swoich bliskich. W wielu regionach kraju odbywają się także msze i procesje, podczas których modli się za zmarłych.
Włosi w Święto Zmarłych szczególnie dbają o groby swoich bliskich, dekorując je kwiatami, zazwyczaj chryzantemami, i światełkami. Tradycja nakazuje również przygotowywanie specjalnych potraw, takich jak „fave dei morti” – ciasteczka w kształcie fasoli, które są symbolem pamięci o zmarłych. W niektórych regionach Włoch, takich jak Sycylia, dzieci otrzymują prezenty, które mają pochodzić od zmarłych przodków.
Ekwador: Día de los Difuntos
W Ekwadorze 2 listopada obchodzony jest Día de los Difuntos, czyli Dzień Zmarłych. W tym dniu rodziny odwiedzają cmentarze, aby złożyć kwiaty i jedzenie na grobach swoich bliskich. Jednym z tradycyjnych potraw jest „guagua de pan” – chleb w kształcie niemowlęcia, oraz „colada morada” – napój z owoców i przypraw.
W Ekwadorze wierzy się, że dusze zmarłych odwiedzają swoich bliskich, dlatego rodziny przygotowują dla nich posiłki. Na cmentarzach odbywają się także ceremonie i modlitwy za dusze zmarłych, co tworzy atmosferę zadumy i refleksji nad życiem i śmiercią.
Święto Zmarłych obchodzone jest na całym świecie w różnorodny sposób, jednak wspólnym mianownikiem jest pamięć i szacunek dla zmarłych. Niezależnie od formy celebracji, od kolorowych i radosnych obchodów Día de los Muertos w Meksyku, po refleksyjne i poważne święta w Polsce, każde z tych wydarzeń łączy ludzi w duchu wspomnień, wdzięczności i rodzinnej więzi. Każda kultura ma swoje unikalne tradycje i rytuały. Święto Zmarłych przypomina nam o znaczeniu pamięci, refleksji i szacunku dla tych, którzy odeszli, oraz o wartości wspólnoty i rodzinnych więzi.
Tradycje te przypominają nam, jak ważne jest pielęgnowanie pamięci o przodkach i bliskich, którzy kształtowali nasze życie. Wspólnym mianownikiem tych obchodów jest też nadzieja – że śmierć nie oznacza uczy nas zatrzymania się, refleksji i docenienia ulotnych chwil życia.
Niech różnorodność i bogactwo tych tradycji będą inspiracją, by celebrować pamięć o bliskich nie tylko od święta, ale każdego dnia, poprzez gesty życzliwości, wspomnienia i dbałość o dziedzictwo, które pozostawili.
